Boris Pasternak
Boris Leonidovitsj Pasternak (Moskou, 10 februari [O.S. 29 januari] 1890 – Peredelkino, 30 mei 1960) was een Russisch dichter, schrijver en componist die in 1958 de Nobelprijs voor Literatuur kreeg toegekend.
Pasternaks vader, Leonid, was portretschilder en docent op de Kunstacademie te Moskou; zijn moeder, Rosa Kaufmann, was pianiste. Hij groeide op in een kosmopolitisch en intellectueel milieu: tot regelmatige bezoekers van de familie behoorden onder anderen de componisten Sergej Rachmaninov en Aleksandr Skrjabin, de dichter Rainer Maria Rilke en schrijver Leo Tolstoj.
Boris Pasternak begint op dertienjarige leeftijd aan zijn compositiestudie van Joeri Engel: hiervan zijn onder andere een pianosonate en pianopreludes het gevolg. Na zijn eindexamen gaat hij aan de universiteit rechten studeren, maar hij voltooit tegelijkertijd zijn studie compositie aan het Conservatorium van Moskou bij Reinhold Glière.[1] In 1909 neemt hij het besluit om met de muziek op te houden en in 1910 ging hij filosofie studeren. Al snel echter wijdde hij zich aan het schrijverschap. In 1914 maakte hij zijn debuut met de kleine gedichtenbundel Tweeling in de wolken, geïnspireerd door Aleksandr Blok en de ideeën van Kant. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werkte hij in een chemische fabriek te Perm, welke ervaring hij later deels verwerkte in Dokter Zjivago.
In 1922 publiceerde Pasternak de gedichtenbundel Mijn zuster het leven. Daarna volgden in hoog tempo de bundels Thema’s en variaties (1923), Het jaar 1905, (1926) en Luitenant Schmidt (1927), plus de prozawerken De jeugd van Ljoewers (1922), Brieven uit Toela (1922) Een verhaal (1929) en het autobiografische Vrijgeleide (1929). Deze werken vestigden de reputatie van Pasternak als een van de grootste schrijvers van de Russische literatuur.
Pasternaks poëzie wordt gekenmerkt door een intens meebeleven met het gevoel van het onderwerp. Het gaat om de emoties, de extase van gevoelens. Zijn gedichten kenmerken zich door een hoge muzikaliteit. Kern van zijn poëzie is de metafoor die berust op een vluchtige associatie. Zeker in zijn beginperiode zijn de gedichten niet altijd even toegankelijk.
Internationale bekendheid verwierf Pasternak met zijn roman Dokter Zjivago. Hierin beschreef hij de lotgevallen van een jonge arts en zijn geliefde Lara (geïnspireerd door zijn maîtresse Olga Ivinskaja) in de periode van de Eerste Wereldoorlog, de Russische Revolutie en de Russische Burgeroorlog. Pasternak voltooide deze roman in 1955, maar door de Russische autoriteiten werd de publicatie ervan verboden, zodat het werk pas in 1957 voor het eerst gepubliceerd werd, niet in de Sovjet-Unie maar in Milaan.
In 1958 werd aan Pasternak de Nobelprijs voor Literatuur toegekend voor het schrijven van Dokter Zjivago, maar het werd hem door de regering niet toegestaan de prijs te aanvaarden. De Sovjetautoriteiten noemden de prijs “een politieke daad tegen de Sovjet-Unie”. Geïntimideerd door een hetze vanuit de Schrijversbond zag Pasternak uiteindelijk “vrijwillig” van de prijs af. Op 25 oktober 1958 stuurde hij nog een telegram naar de Zweedse Academie waarin hij verklaarde Immensely thankful, touched, proud, astonished, abashed te zijn. Op 29 oktober stuurde hij echter opnieuw een telegram waarin hij verklaarde de “onverdiende” prijs bij nader inzien te weigeren, “de betekenis in aanmerking nemend die eraan gegeven is in de maatschappij”.
In 1958 publiceerde Pasternak nog zijn Autobiografisch essay. Ondermijnd door de lastercampagne stierf hij in 1960 aan longkanker. In de Sovjet-Unie stond men toen juist op het punt hem zijn staatsburgerschap te ontnemen en hem naar het buitenland te verbannen.
In 1987 kreeg Pasternak uiteindelijk postuum volledig eerherstel in zijn eigen land, onder het glasnost en perestrojka-beleid van Michail Gorbatsjov (destijds secretaris-generaal van de CPSU). Pasternaks zoon Jevgeni nam in 1989 namens zijn vader alsnog de Nobelprijs voor Dokter Zhivago in ontvangst.
-
Brieven
AUTEUR(S): Boris Pasternak.
TAAL: Nederlands.
MEDEWERKER(S): Petra Couvée.
ORIGINELE TAAL: Russisch.
UITGEVER: G.A. Van Oorschot.
JAAR: 2018.
PAGINA’S: 449.
DRUK: Eerste editie.
FORMAAT: 201 x 125 x 23 mm.
GEWICHT: 423 gram.
STAAT: Nieuw (New).
UITVOERING: Hardback / harde kaft / gebonden.
ISBN/EAN: 9789028282049.BESCHRIJVING
Tot het omvangrijke oeuvre dat Boris Pasternak schreef – Dokter Zjivago natuurlijk, maar ook talloze vertalingen van klassieke literatuur – hoort een enorme verzameling brieven, die qua schoonheid niet onderdoen voor de rest van zijn werk. In de vierdelige uitgave van Pasternaks werk in de Russische Bibliotheek mogen diens brieven dan ook niet ontbreken.
Pasternak correspondeerde met nationale en internationale grootheden van de kunsten, zoals…. Tussen zijn, ook in de brieven, prachtige stijlbloemen door vallen sporen te ontwaren van de censuur zoals de Sovjet-Unie jarenlang heeft bedreven, en dat maakt Pasternaks brieven niet alleen als literatuur maar ook als tijdsdocument des te interessanter.
De selectie is, net als de vertaling, in handen van Petra Couvée. Zij deed uitgebreid onderzoek naar diens leven en oeuvre, en verdiepte zich voor een eerder boek in het ontstaan en de verspreiding van Dokter Zjivago -
Dokter Zjivago
AUTEUR(S): Boris Pasternak.
TAAL: Nederlands.
MEDEWERKER(S): Aai Prins.
ORIGINELE TAAL: Russisch.
UITGEVER: G.A. Van Oorschot.
JAAR: 2015.
PAGINA’S: 685.
DRUK: Eerste editie.
FORMAAT: 201 x 128 x 30 mm.
GEWICHT: 591 gram.
STAAT: Nieuw (New).
UITVOERING: Hardback / harde kaft / gebonden.
ISBN/EAN: 9789028260733.BESCHRIJVING
Noodgedwongen verscheen het alom geprezen meesterwerk Dokter Zjivago van Boris Pasternak niet in Rusland maar in het Westen. De sovjetautoriteiten vreesden de invloed van zijn poëtische en waarachtige roman, over de tijd van de Eerste Wereldoorlog, de Revolutie en de daaropvolgende burgeroorlog. Het leven van dichter en arts Zjivago raakt in het caleidoscopisch vertelde verhaal ontregeld door zowel de nationale gebeurtenissen als zijn liefde voor de getrouwde Lara. Ondanks alles weet hij zijn innerlijke vrijheid te behouden. Het is niet voor niets dat de cia het boek liet verspreiden om daarmee de Sovjetunie te ondermijnen. Dokter Zjivago werd in 1965 verfilmd met Omar Sharif en Julie Christie in de hoofdrollen.
Ruim vijftig jaar na de film verschijnt nu een nieuwe Nederlandse vertaling van Dokter Zjivago, gemaakt door Aai Prins. Daarmee is Pasternaks langverwachte toetreding tot de Russische Bibliotheek een feit. Zijn verhalen, brieven en poëzie zullen binnen afzienbare tijd eveneens in de reeks verschijnen.
-
Gedichten
AUTEUR(S): Boris Pasternak.
TAAL: Nederlands.
MEDEWERKER(S): Yolanda Bloemen, Marja Wiebes.
ORIGINELE TAAL: Russisch.
UITGEVER: G.A. Van Oorschot.
JAAR: 2015.
PAGINA’S: 466.
DRUK: Eerste editie.
FORMAAT: 203 x 128 x 25 mm.
GEWICHT: 440 gram.
STAAT: Nieuw (New).
UITVOERING: Hardback / harde kaft / gebonden.
ISBN/EAN: 9789028260740.BESCHRIJVING
Pasternaks poëPasternak werd wereldberoemd met zijn roman Dokter Zjivago, maar hij was in de eerste plaats een dichter. Onder invloed van Majakovski begon hij na zijn studietijd gedichten te schrijven. In 1913 verscheen zijn eerste bundel Een tweeling in wolken. Halverwege de jaren dertig kreeg Pasternak last van de machthebbers: hem werd verweten een ‘wereldbeschouwing die niet strookt met de tijdgeest’ te hebben. Hij vestigde zich in een datsja in het schrijversdorp Peredelkino, waar hij tot het einde van zijn leven bleef wonen en schrijven. Vlak voor zijn dood schreef hij het aangrijpende gedicht ‘De Nobelprijs’, dat begint met de regels: Als een dier ben ik in ’t nauw gedreven. Ergens is er licht, zijn mensen vrij, Maar het jachtsignaal is al gegeven, En een uitweg is er niet voor mij. Margriet Berg en Marja Wiebes, de veelgeprezen vertalers, hebben Pasternaks gedichten in een werkelijk schitterend Nederlands gegoten. Pasternaks poëzie is poëzie van het allerhoogste niveau.zie is ongeloofl ijk goed, en geweldig, geweldig vertaald.
-
Verhalen
AUTEUR(S): Boris Pasternak.
TAAL: Nederlands.
MEDEWERKER(S): Froukje Slofstra.
ORIGINELE TAAL: Russisch.
UITGEVER: G.A. Van Oorschot.
JAAR: 2017.
PAGINA’S: 476.
DRUK: Eerste editie.
FORMAAT: 202 x 127 x 25 mm.
GEWICHT: 445 gram.
STAAT: Nieuw (New).
UITVOERING: Hardback / harde kaft / gebonden.
ISBN/EAN: 9789028270152.BESCHRIJVING
De internationale roem van Boris Pasternak berust op één roman, Dokter Zjivago, terwijl hij in Rusland in de eerste plaats als groot dichter bekendstaat. De verhalen die hij schreef, al vanaf het vroegste begin van zijn carrière, vormen een deel van zijn oeuvre dat met deze uitgave in de Russische Bibliotheek onder het stof vandaan wordt gehaald.
Zijn verhalen gebruikte Pasternak om de thema’s van zijn gedichten uit te werken; de aandachtige lezer proeft in zijn proza hetzelfde verwoede streven naar precisie als in zijn poëzie. Hij schrijft geconcentreerde en poëtische verhalen, gericht op het oproepen van sensaties en het peilen van het sublieme, waarin hij de klassieke opbouw van een verhaal, chronologie en duiding aan zijn laars lapt. Hij weet daarmee weg te komen door zijn minutieus beschreven zintuiglijke waarnemingen en uitgesponnen, in nonchalante verhaallijnen gevatte metaforen. Zijn stijl is complex, maar altijd gekenmerkt door een bovenmatige interesse in het leven en de zintuigelijke waarneming van de werkelijkheid. Zijn toon is spontaan en geloofwaardig, omdat er altijd sprake is van een oprechte hang naar realisme, een poging het geheim van de werkelijkheid te benaderen.
Pasternak is er bij leven slechts twee keer in geslaagd een bundeling van zijn verhalen te publiceren: in 1925 verscheen de bundel Verhalen en in 1933 Luchtwegen, waaruit het lange autobiografische verhaal ‘Vrijgeleide’ op het laatst werd geweerd door de censuur. Dit nieuwe deel in de Russische Bibliotheek bevat al zijn voltooide verhalen en de eerste hoofdstukken van de onvoltooide roman Patriks notities.